ORTHODOX PAROCHIE NIJMEGEN - Rondschrijven nr. 22

Wij nodigen U allen van harte uit aanwezig te zijn op de viering van ons Parochiefeest op Lichte Zaterdag 10 april a.s. in de Byzantijnse Kapel. De pontificale Paasliturgie met Processie vangt aan om 10.30h. en wordt afgesloten met een feestelijke Paasmaaltijd

Ook dit jaar hebben wij diensten op Palmzondag, Goede Vrijdag en de Paasmiddag. Op Palmzondag vindt voor de Liturgie de palmwijding plaats. Op Goede Vrijdag vieren wij ‘s avonds om 19.00h. een gecombineerde dienst van de uitdraging van de epitaaf en de Graflegging des Heren met processie. Op de Paasmiddag om 17.00h. vieren wij de Paasvespers met na afloop onze gezamenlijke Paasmaaltijd. Na de dienst is er ook gelegenheid Uw Pascha en Koelitsj en andere Paasgerechten te laten zegenen. Helaas is het nog steeds om diverse praktische redenen niet mogelijk om in onze parochie de Paasnachtdienst te vieren, daarvoor moet ik U wederom verwijzen naar de orthodoxe parochies in Asten, Eindhoven, St. Hubert en Amersfoort. Voor een Russische Paasnachtdienst moet U naar Amsterdam of Rotterdam. Ikzelf dien de nachtdienst in de parochie van de Hl. Alexander Nevsky in Rotterdam. Aanvang op zaterdag 3 april om 23.30h. ‘s avonds.

Vergeet U niet op Goede Vrijdag bloemen mee naar de kerk te nemen om op de epitaaf (het graf van Christus) te leggen. Op Pasen worden deze zelfde bloemen gebruikt om de kerk te versieren en mede de Paasvreugde uit te stralen.

De Paasweek krijgt een feestelijke afsluiting op zaterdag. Ons parochiefeest (Annunciatie en de gedachtenis van de hl. Tichon) valt dit jaar namelijk op woensdag 7 april in de Lichte Week. Daarom vieren wij ons feest op de zaterdag erna 10 april, wanneer iedereen vrij is en wij in de gelegenheid zijn op de laatste dag van de Paasweek de Paasliturgie met Processie te vieren om zo, tezamen met gelovigen uit andere parochies, de Paasvreugde met elkaar te kunnen delen in de Goddelijke Liturgie.

In verband met het parochiefeest van de Serviers wijkt onze kalender in mei af van het normale patroon. Op de tweede zondag van de maand, 9 mei, is er geen dienst, maar wel op de derde zondag 16 mei, wanneer wij na de Liturgie onze Algemene Parochievergadering houden. Ook de vijfde zondag van mei is er geen dienst.
Op 23 mei vieren wij Pinksteren en bij goed weer hopen wij weer achter de kerk onze Pinksterpicknick te kunnen houden.

Dit jaar valt Orthodox Pasen met alle gerelateerde feesten gelijk met die van de Westerse Christelijke Kerken. Ook volgend jaar valt Orthodox Pasen gelijk met het Westerse Pasen. Dat gebeurt zeer zelden want normaal valt het Orthodox Pasen altijd een tot vijf weken later dan het Westers Pasen.
Dit alles heeft te maken met het verschil tussen de Gregoriaanse en de Juliaanse kalender en de berekeningen van de Paasdatum die daarop gebaseerd zijn.

De oorspronkelijke Juliaanse kalender was ingevoerd door Julius Caesar in 45 v. Chr. en was dus in werking ten tijde van de geboorte van Christus. Dit was de eerste kalender waarin het jaar precies 365 dagen telde, verdeeld over 12 maanden en met een schrikkeldag eind februari om de vier jaar. Op het eerste Oecumenische Concilie van Nicea in 325 werd deze kalender als kerkelijke kalender ingevoerd, maar de datum van de voorjaarsevening werd met vier dagen teruggebracht van 25 naar 21maart, omdat de oorspronkelijke Juliaanse kalender iedere eeuw een dag was voor gaan lopen op het astrologische jaar. Daarnaast werd besloten de Paasdatum te laten afhangen van deze in de kalender gefixeerde voorjaarsevening van 21 maart en vast te leggen voor de gehele Kerk, zodat Pasen overal op dezelfde datum gevierd werd. Daarmee werd deze kalender tot een typisch christelijke kalender gemaakt en werd de Paasdatum voortaan berekend los van de berekening van het Joodse Pesach. Er werd bepaald dat Pasen zou vallen op de eerste zondag na de eerste volle maan na de voorjaarsevening van 21 maart. Zo viel het christelijke Paasfeest altijd na het Joodse Pesach, hetgeen belangrijk was om recht te doen aan het feit dat Christus na het Joodse Pesach was verrezen en omdat het christelijke Paasfeest, de Verrijzenis van Christus, in wezen de vervulling was van het Oude Verbond en het oude Pasen.
Deze kalender noemt men nu de Juliaanse kerkelijke kalender ‘oude stijl’. Deze kalender werd vervolgens geadopteerd door de gehele christelijke wereld.

Maar intussen bleef de Juliaanse kalender voorlopen op het astrologische jaar en wel iedere eeuw een dag extra. Paus Gregorius XIII introduceerde derhalve in 1582 de naar hem vernoemde Gregoriaanse kalender, die de Juliaanse kalender bijstelde en het aantal schrikkeljaren reduceerde. In 1582 was het verschil met het astrologische jaar al opgelopen tot 10 dagen. Daarom moesten er 10 dagen worden ‘overgeslagen’ om de kalender weer gelijk te laten lopen met het astrologisch jaar. In principe is nu elke nieuwe eeuw een schrikkeljaar, behalve wanneer die deelbaar is door 400. Zo waren 1600 en 2000 geen schrikkeljaren, waardoor het verschil tussen de Juliaanse en Gregoriaanse kalender nu inmiddels 13 dagen bedraagt. In het Westen werd uiteindelijk de Gregoriaanse kalender zowel als kerkelijke en als wereldlijke kalender ingevoerd, maar in de Orthodoxe landen bleef de Juliaanse kalender van kracht (Als wereldlijke kalender in Rusland nog tot 1918 en in Griekenland tot 1924).
In 1924 voerde de Griekse Kerk en de meeste andere Orthodoxe Kerken een licht aangepaste Gregoriaanse kalender in (de Juliaanse kalender ‘nieuwe stijl’). Maar de Kerken van Jerusalem, Rusland en Servie, evenals de Berg Athos gingen daarin niet mee en volgen tot op de huidige dag de Juliaanse kalender ‘oude stijl’.

Maar met de invoering van de nieuwe kalender ontstond er een ander probleem, namelijk de bepaling van de Paasdatum. Wanneer men volgens de nieuwe kalender, waarin de voorjaarsevening 13 dagen eerder valt, de Paasdatum berekent volgens de aanwijzingen van Nicea, dan valt Pasen regelmatig voor of op het Joodse Pesach, hetgeen indruist tegen het principe dat Pasen altijd na het Pesach moet vallen. Daarom werd besloten voorlopig de Paasdatum te berekenen volgens de Juliaanse kalender ‘oude stijl’, in afwachting van een eventueel nieuw Pan-Orthodox Concilie of zelfs een overeenkomst over een gezamenlijke Paasdatum tussen de Oosterse en Westerse Kerken. Dus ongeacht welke kalender een bepaalde Orthodoxe Kerk hanteert, de Paasdatum wordt voor alle Orthodoxe Kerken nog steeds berekend volgens de Juliaanse kalender ‘oude stijl’. Deze problematiek heeft geleid tot het ontstaan van de zogenaamde ‘Griekse kalender’, waarbij de vaste feesten worden gevierd volgens de Gregoriaanse kalender (Juliaanse kalender ‘nieuwe stijl’) en de Paascyclus wordt berekend volgens de Juliaanse kalender ‘oude stijl’. Daarom vallen Orthodox en Westers Pasen bijna nooit op dezelfde datum.

Ik wens U nog een goede voortzetting van de Vastentijd en een ingetogen Goede Week toe. En voor Pasen roep ik U vast toe: Christus is opgestaan!