Terwijl de rest van Nederland zich opmaakte voor Koninginnenach vierden de ooster-orthodoxe kerken Goede Vrijdag. Door het hanteren van de Juliaanse kalender viel orthodox Pasen dit jaar op 1 mei. En Stille Zaterdag gelijk met Koninginnedag.

'Helemaal gaar' is Merks als hij voor de Goede Vrijdagviering de Byzantijnse kapel binnenkomt. Druk meivakantieverkeer maakte de reis van zijn woonplaats Heemstede naar Nijmegen niet eenvoudig.

De parochianen druppelen binnen. De vrouwen in lange rokken, het hoofd bedekt. Ieder koopt bij binnenkomst een kaars, loopt daarmee naar voren, slaat een kruis en steekt de kaars aan bij een icoon. De kapel hangt er vol mee. Niet als decoratieve portretjes, maar als afbeeldingen van heiligen in hun spirituele (niet: gewoon menselijke) wezen. Ze worden uit liefde en eerbied vereerd: gekust na een diepe buiging. Aanbeden worden de iconen niet; die eer komt alleen God toe.

,,Ik besef dat ik ben opgenomen in de gemeenschap van Christus als ik een icoon kus'', zegt Niki Muskens. ,,Maar het heeft een tijd geduurd voor ik dat zonder gêne durfde doen. Ik moest ernaar toegroeien.''

Behalve Oost-Europese immigranten en hun (Nederlandse) partners sluiten ook steeds meer autochtone Nederlanders zich aan bij de orthodoxe kerk. Niki Muskens (32) groeide op in een rooms-katholiek milieu. 'Koud en afstandelijk' vond ze de sfeer. In de kerk, waar een 'gezellige korte mis met leuke liedjes' nieuwe leden moest werven, voelde ze zich niet thuis. Sinds een jaar is ze bezig orthodox te worden.

,,Vrijheid geeft mij geen blijheid'', zegt Muskens. ,,Ik heb behoefte aan duidelijkheid en regels; de orthodoxe kerk biedt mij dat.'' Dat haar vriend Boris Rus en orthodox is, speelde een rol, geeft Muskens toe. ,,Maar ik doe geen concessie om zijn liefde te winnen. Met hem heb ik de orthodoxie juist cadeau gekregen.''

Ook priester Sergi Merks (58) was ooit katholiek. ,,Na acht jaar theologiestudie vroeg ik me bij veel zaken nog steeds af: waar halen ze het vandaan? Dan kreeg ik als antwoord: 'Dat is openbaring'. Ja, zo lust ik er nog wel eentje.''

De ommekeer voor Merks kwam na een bezoek aan de Russisch-orthodoxe kerk in Amsterdam en het lezen van Dostojewski. ,,Dat zijn niet zomaar spannende verhalen; ze bieden ook nog eens diepe theologische en filosofische inzichten. En ze lieten mij kennismaken met een vorm van christendom die ik niet kende, maar waarnaar ik altijd had verlangd: alles wordt geloofd vanuit het hart en alles wordt theologisch en spiritueel onderbouwd. Geen 'dat zegt de paus'. Als je een katholieke priester vraagt of hij in God gelooft, zegt hij: 'tja, moeilijk'. Ik zeg: Christós Woskrésje, Christus is opgestaan.''

Uiteindelijk hebben zo'n vijfentwintig parochianen zich op Goede Vrijdag in de Byzantijnse kapel verzameld. Staand beleven zij de ruim drie uur durende viering, inclusief processie met kaarsen en vader Sergi die de epitaaf (een icoon van Christus in het graf) op een doek boven zijn hoofd draagt: door de hoofdingang naar buiten, over de parkeerplaats, langs de fietsenstalling naar de kerktuin, via de achterdeur door de keuken weer naar binnen.

Geen slechte opkomst, vindt Gerard Damen (67). Zeker niet voor een eerste keer. Nauwelijks een jaar geleden was Damen een van de oprichters van de Nijmeegse parochie. De oosters-orthodoxe gemeenschap was er inmiddels groot genoeg om dichter bij huis te kerken dan Eindhoven, Rotterdam of Amsterdam.